Beschrijving
De Doelenbrug is een gemetselde vaste boogbrug bestaande uit drie bogen in de van de Nederlandse stad Leiden. De brug verbindt de beide de Doelensteeg met de Houtstraat. Naast de doelenbrug ligt het Rijksmuseum van Oudheden, dat in 1818 werd opgericht.
De Doelenbrug begint als “quaeckelbruggetgen” aan het einde van de 14e eeuw. Met quaeckel wordt een hoge steile voetgangersbrug bedoeld. Via deze brug liepen de Leidse schutters, die zorgden voor de verdediging van de stad, naar het doelenterrein om te trainen. Vermoedelijk is de brug in 1578 vervangen van een hout naar steen. In 1610 is de brug vernieuwd en in 1637 werden houten leuningen aangebracht. In 1668 werden ijzeren leuningen aangebracht.
Sinds 1968 is het object ingeschreven als rijksmonument in het monumentenregister. De doelenbrug is verschillende keren gerestaureerd waaronder in 1981 waarbij de hele brug is vervangen. In 1991 werd enige tijd de brug overspannen met een touwsculptuur als kunstproject.
Het Rapenburg is de bekendste gracht van Leiden.
De gracht loopt van de kruising Breestraat-Kort Rapenburg-Noordeinde tot de brug ter hoogte van de Doezastraat, vanaf welk punt het water als het Steenschuur verdergaat en langs het Van der Werfpark stroomt. Oorspronkelijk liep het Rapenburg tot het Galgewater (Oude Rijn). Het Kort Rapenburg, het gedeelte tussen Noordeinde en Galgewater, werd in 1911 overkluisd ten behoeve van het toenemende verkeer.
Het Rapenburg was tot 1389 een vestgracht en de zuidelijke rand van het centrum van Leiden; de naam ‘Rapenburg’ wordt voor het eerst genoemd in 1360. Voor de herkomst van de naam is geen verklaring gevonden, noch in Leiden, noch in Amsterdam, dat een eiland kent met dezelfde naam (zie Rapenburg).
Aan de gracht bevinden zich veel statige panden, waarvan er veel zijn gebouwd door aannemer Willem Wijmoth. De kozijnen van deze monumentale huizen zijn telkens in eenzelfde kleur donkergroen (monumentengroen) en creme-wit geschilderd. In schilderstermen wordt in Leiden dan ook van ‘Rapenburgkleuren’ gesproken.[bron?] Ook het Academiegebouw, het bestuursbureau en diverse andere gebouwen van de Universiteit Leiden bevinden zich hier, evenals vele studentenhuizen, het Rijksmuseum van Oudheden, de Hortus botanicus Leiden en het Sieboldhuis. Jaarlijks wordt op het water van het Rapenburg het Rapenburgconcert gehouden.
Het begin van het Rapenburg aan de kant van de Breestraat wordt gemarkeerd door de Gijselaarsbank. Deze door Willem Coenraad Brouwer ontworpen bank werd in 1920 geplaatst als eerbetoon aan Nicolaas Charles de Gijselaar, burgemeester van Leiden tussen 1910 en 1927, als dank voor zijn goede zorg voor de bevolking tijdens de Eerste Wereldoorlog. De burgemeester was overigens zelf de voorzitter van de commissie die de bank liet plaatsen. In 1983 werd het bankje weggehaald voor reparatie en in 1985 teruggeplaatst nadat hier speciaal een motie over werd aangenomen door de gemeenteraad.
